Człowiek, który dał nam współczesną ergonomię. Alphonse Chapanis uprościł nasze życia
Jesteśmy niemal pewni, że większość z Was nie wie kim był Alphonse Chapanis. Tymczasem ten człowiek stworzył podstawy ergonomii - zaczynając od lotnictwa, ale jego pomysły przeniesiono także do samochodów.
Alphonse Chapanis to tak naprawdę jeden z ojców współczesnej ergonomii. Choć mało kto o nim słyszał, to w praktyce często na co dzień korzystamy z pomysłów, które nakreślił lata temu. Jego praca miała ogromny wpływ na poprawę bezpieczeństwa i efektywności w różnych dziedzinach, od lotnictwa, przez motoryzację, aż po inżynierię przemysłową.
Chapanis był amerykańskim psychologiem i inżynierem. Jego wykształcenie było idealnym punktem wyjścia do rozwoju ergonomii. Jako pierwszy przeprowadził badania nad ludzkim zachowaniem, związanym z obsługą urządzeń i systemów. Wyniki tych eksperymentów przełożyły się na ich lepsze i rozsądniejsze projektowanie.
Alphonse Chapanis stworzył ergonomię obsługi. Na przykład kokpity samolotów wciąż korzystają z jego pomysłów
Amerykański naukowiec i inżynier zasłynął szczególnie ze swojej pracy w czasie II wojny światowej. Skierowano go wówczas do zbadania problemów związanych z wysoką liczbą błędów pilotów w lotnictwie wojskowym.
Odkrył, że wiele z nich wynikało nie tyle z braku umiejętności pilotów, co z nieintuicyjnego układu kokpitów samolotów. Na przykład w bombowcu Boeing B-17 zdarzały się przypadki niezamierzonego chowania podwozia zaraz po lądowaniu. Chapanis zauważył, że podobne w wyglądzie przełączniki były mylone podczas manewru, który wymagał szybkiego i zdecydowanego działania.
Rozwiązaniem było wprowadzenie różnorodnych kształtów dźwigni, przycisków i uchwytów. Na przykład dźwignia podwozia przypominała koło, a dźwignia klap miała kształt nawiązujący do skrzydła. To proste, ale rewolucyjne podejście zmniejszyło liczbę takich incydentów niemal do zera. Chapanis pokazał w ten sposób, jak kluczowe jest dostosowanie technologii do ludzkich możliwości percepcyjnych i motorycznych.
Po wojnie Chapanis poświęcił się badaniom nad ergonomią
W kolejnych latach Alphonse Chapanis kontynuował swoje badania i rozwijał teorie ergonomiczne. Współpracował z przemysłem i rządem, projektując systemy i urządzenia, które były bardziej przyjazne dla użytkowników. Był jednym z pierwszych naukowców, którzy uświadomili inżynierom i projektantom, że zrozumienie ograniczeń i możliwości człowieka jest kluczowe dla tworzenia efektywnych i bezpiecznych rozwiązań.
Przełożyło się to także na motoryzację. Zadbano między innymi o rozsądniejsze rozlokowanie przełączników, ich lepszy opis (lub zastosowanie właściwych piktogramów), tak aby obsługa samochodu nie absorbowała uwagi kierowcy.
Chapanis napisał także wiele książek i artykułów naukowych, które stały się fundamentem współczesnej ergonomii. Wprowadził pojęcie "ergonomicznego projektowania" jako standardu, podkreślając znaczenie badań nad interakcją człowiek-maszyna.
Ergonomia to słowo, które na stałe weszło do naukowego słownika
Badania Chapanisa sprawiły, że ergonomia stała się uznawaną dziedziną nauki i praktyki. Jego idee wpłynęły na projektowanie nie tylko kokpitów samolotów, ale także samochodów, sprzętu medycznego, komputerów i urządzeń codziennego użytku. Praca amerykańskiego naukowca nie tylko poprawiła bezpieczeństwo, ale również zwiększyła komfort użytkowania technologii.
Dzisiaj uznajemy ergonomię za standard w projektowaniu, a wiele rozwiązań, które wydają się oczywiste, jak różnicowanie kształtów przycisków czy intuicyjne rozmieszczenie interfejsów, ma swoje korzenie w pracy Chapanisa. To dzięki niemu technologia lepiej współgra z ludzkimi potrzebami.